istiridye Mantar Yetiştirme Yerleri

istiridye Mantar türlerinin büyümesi için en uygun sıcaklık 15-30 °C arasındadır. 0 °C'de miseller donarken 40 °C'de miseller ölmektedir. Bu bakımdan ülkemizin hemen hemen her bölgesinde istiridye Mantar yetiştiriciliği yapmak mümkündür. Aslında bir üretim odasının iklim koşulları ayarlanabildikten sonra mantar üretimi yapılamayacak bir yer yoktur. Ancak burada isimlendirmenin her 1 kg mantara oluşturacağı maliyet öne çıkmaktadır. Bu bakımdan en iyisi açıkta yetiştiriciliktir. Nitekim iklimin uygun olduğu bazı bölgelerimiz mantarın arazi koşullarında, açıkta yetiştiriciliğine son derece uygundur. Ekolojilerinin uygunluk gösterdiği Çin, Japonya, Tayvan, Malezya gibi ülkelerde üretim için bambudan yapılmış basit yapılar kullanılmaktadır. Aynı şekilde ülkemizde de benzeri yapılar oluşturulabilir. Bugün daha önce tavukçuluk amacıyla kullanılan birçok yapı boş durmaktadır. Binaların bodrum katları, mağaralar, kullanılmayan her türlü yapı az bir maliyetle profesyonel mantar üretim yerlerine dönüştürülebilir. Beyaz mantar üreticileri mevcut olanaklarıyla kendi bünyelerinde üretim yapabilirler.

Elbette herkesin mantar üretmesi beklenemez. Üretim tarım politikasıyla belirlenmeli, ülke çapında bölgelere göre üretim planı çıkarılmalı, birim maliyeti en aza düşürecek, en karlı hedefler planlanmalıdır. Bugün Çin dünya çapında her çeşit malda büyük bir otorite haline gelmiştir. Elektronik malzeme dahil her çeşit alanda son derece ucuz mal üreterek dünya piyasasında çok önemli bir rol oynamaktadır. Bununla beraber taze mantarın raf ömrünün kısa olması Çin'lileri bu alanda kısıtlamaktadır. Bulunduğu coğrafi konum açısından ülkemiz bu şansı bir an önce kullanmalı, henüz emekleme aşamasında sayılabilecek istiridye Mantar üretimi tüm Türkiye'de yaygınlaştırılmalıdır. Profesyonel anlamda istiridye Mantar üretimi kuşkusuz modern anlamda kurulacak bir işletmeyle gerçekleştirilebilir. Tesisin büyüklüğü günlük üretim kapasitesine göre belirlenir. Böyle bir işletmede bulunması gerekli başlıca birimler aşağıda belirtilmiştir. 

1.   Hammadde depolama yeri 

2. Kompost hazırlama platformu 

3. Laboratuar

4. Kompost pastörizasyon odası

5. Üretim odaları 

6. Ambalajlama ünitesi  

7. Muhafaza deposu  

8. Yönetim birimi

Hammadde depolama yeri üretimde kullanılacak saman balyası, pamuk balyası, talaş gibi ve aktivatör maddelerin depolandığı yerdir. 

Kompost hazırlama platformu zemini betondan, üstü sundurma ile kaplı alandır. Saman balyaları burada açılır, ıslatılır ve pastörizasyon için hazırlanır. 

Laboratuar her çeşit araştırmaların yapıldığı, tohumluk misellerin üretildiği, depolandığı ana merkezdir. Japonya gibi Pleurotus spp. üretiminde kavanoz kültürü tercih eden ülkelerde kompost hazırlığı laboratuvarda yapılmaktadır. Birçok Avrupa ülkesinde Pleurotus spp. üretiminde Japonya'dan farklı olarak kompost pastörizasyonu kütle halinde bu amaç için özel olarak hazırlanmış odalarda gerçekleştirilmektedir. Ülkemizde kompostunu kendi hazırlayan beyaz mantar üreticileri pastörizasyon odalarında rahatlıkla istiridye mantar'ının kompostunuda pastörize edip üretimde kullanılabilirler. Üretim odalarının kapasitesi, büyüklüğü, sayısı bölgelere göre farklılık gösterebilir. Bazı yerlerde üretim odası olarak seralardan da yararlanılabilir. Seçilecek üretim modeline göre (balya, kavanoz, torba, kasa, ranza, silindirik askı v.b.) odanın içine ranza sistemi yapılabilir ve kültürler burada raflara yerleştirilebilir. Veya hiç ranza yapmadan silindirik askı sistemiyle destek taşıyıcıları kullanılarak üretim gerçekleştirilebilir. Bununla beraber hangi sistem kullanılırsa kullanılsın üretim yerinin nem, sıcaklık, havalandırma gibi özellikleri ayarlanabilecek yapıda olmalıdır. Günümüzde artık bütün iklimlendirme uygulamaları bilgisayar kontrollü olarak tek bir merkezden otomatik olarak yapılabilmektedir. Böyle bir ünitenin varlığı; kayıtların tutulması, partilerdeki üretim değerlerinin karşılaştırılması için de işletmeciye büyük fayda sağlayabilir. istiridye mantar yetiştiriciliğinde mantar oluşumu için ışık zorunlu bir faktördür. Bu bakımdan üretim odalarında kültürlerin eşit şekilde ışık almalarını sağlamak üzere floresans lamba ile aydınlatma düzenekleri kurulmalıdır. Sera tipi yapılarda doğal aydınlatmadan yararlanılırken, beyaz mantar üreticileri oda içerisindeki floresans lamba sayısını artırmalıdır. Ekonomik açısından üretim odasında daha az sayıda lamba kullanıp, bunların basit düzeneklerle oda içinde dolaştırılması da bir yöntem olarak tercih edilebilir. 

Modern bir işletmede ayrıca paketleme bölümü, tohumluk misellerin, hemen satılamayan ürünlerin depolandığı bir soğuk oda ile yönetim birimine ihtiyaç duyulmaktadır.

---------------------------------------

Kendisine teşekkürü bir borç biliriz; değerli hocamız M. Ertuğrul İlbay

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Dışkapı Ankara